General Fusion benzersiz füzyon reaktörüyle ilk kez plazma üretti

Kanadalı girişim General Fusion, benzersiz füzyon reaktörü prototipiyle ilk kez plazma ürettiğini duyurdu. Firmanın, bunun teknolojiyi kanıtlamak için önemli olduğunu belirtiyor

Kanadalı girişim General Fusion, temiz enerji üretimine yönelik nükleer füzyon teknolojisi üzerine 20 yılı aşkın süredir çalışıyor ve nihayet somut bir ilerleme kaydetti. Şirket, geliştirdiği prototip reaktöründe ilk kez plazma üretmeyi başardığını duyurdu. Bu gelişme, General Fusion’un Lawson Machine 26 (LM26) adlı prototipinin başarıyla çalıştığını ve firmanın iddialı hedeflerine bir adım daha yaklaştığını gösteriyor.
Eski ama benzersiz teknolojiyle yeni umutlar

General Fusion’un kullandığı teknoloji aslında 1970’lere dayanıyor: Manyetize Hedef Füzyonu (Magnetized Target Fusion). Bu yöntemde, manyetik alanlar ve mekanik sıkıştırma kullanılarak füzyon koşulları oluşturuluyor. Plazma, reaktör içinde aşırı sıcaklıklara kadar ısıtılıp sıkıştırılarak enerji üretimi sağlanıyor. Şirket, bu yöntemin uygun maliyetli bir elektrik üretim modeli sunacağını düşünüyor.

Bununla birlikte füzyon reaktörleri için farklı tasarımlar da bulunuyor. Bunlar arasında tokamak, stellaratör (Stellarator veya yıldızlaştırıcı), Z-pinch ve atalet hapsi (lazer) gibi alternatifler bulunuyor. Ayrıca daha önce de bahsettiğimiz Helion Energy manyeto-atalet füzyonu gibi yenilikçi yaklaşımlar da mevcut.

General Fusion’un yöntemi, hidrojen izotopları olan döteryum ve trityumun elektrikle çarpıştırılmasıyla başlıyor. Bu işlem sonucunda plazmayı bir hazne içinde tutmak için manyetik bir alan oluşuyor. Öte yandan plazma, çok hızlı dönen bir sıvı lityum duvarı ile çevreleniyor; bu duvar, merkezde bir boşluk oluşturarak plazmayı stabil bir şekilde muhafaza ediyor. Ardından, buhar gücüyle çalışan pistonlar devreye girerek lityum duvarını sıkıştırıyor ve plazmanın sıcaklığını 100 milyon santigrat derecenin üzerine çıkarıyor. Bu aşamada, hidrojen atomları kaynaşıyor ve füzyon reaksiyonu gerçekleşiyor, böylece büyük miktarda enerji açığa çıkıyor.

General Fusion’un kurucusu ve Baş Bilim Sorumlusu Dr. Michel Laberge, şirketin bu alandaki kararlılığını vurguluyor: “24 plazma enjektörü inşa ettik, 200.000’den fazla plazma oluşturduk ve plazma sıkıştırmalarından füzyon nötronları ürettik. LM26 için riskleri azalttık ve yeni bir döneme hazırladık.”

Şu anda LM26 reaktörü her gün plazma üretmeye devam ediyor. Ancak füzyon reaksiyonunu tam anlamıyla gerçekleştirebilmek için lityum kaplamalı bir sıkıştırma sistemine ihtiyaç duyuluyor. Şu anda kullanılan katı lityum tabakası elektromıknatıslarla sıkıştırılıyor, ancak şirket sıvı lityum sistemini entegre etmek için çalışmalarını sürdürüyor.

General Fusion, 2026 yılına kadar bilimsel başabaş noktasına ulaşmayı hedefliyor. Bu, füzyon reaksiyonundan elde edilen enerjinin, plazmaya verilen enerjiyle eşit seviyeye gelmesi anlamına geliyor. Ancak asıl hedef ticari başabaş noktasına ulaşmak; yani füzyon tesisinin genel enerji tüketiminden daha fazla enerji üretmesi ve elektriği şebekeye verimli bir şekilde sağlayabilmesi. Ticari füzyon ise halen yakın gelecekte mümkün görünmüyor ancak giderek o noktaya yaklaşılıyor.